Voor de vierde keer stellen Stichting Dialoog en FOTODOK een gezamenlijk stipendium beschikbaar aan een jonge fotograaf. De winnaar van het Stipendium Dialoog krijgt 3000 euro voor de ontwikkeling van nieuw werk en wordt daarin begeleid door FOTODOK. Eerdere winnaars waren Cleo Wächter (2016), Sanne van den Elzen (2017) en Marica Kolcheva (2018). Dit jaar was de jury unaniem in haar keuze voor Angeniet Berkers.
Volgens de filosoof Martin Buber is dialoog is een betekenisvol gesprek met een ander. De mens is pas echt mens als hij een relatie aangaat met de ander. Dialoog is een soort ’naar elkaar toekeren’, en daarmee een belangrijke voorwaarde voor een betekenisvol menselijk leven en succesvol samenleven. Dialoog is volgens hem een ideaal, maar ook een opgave. Hoezeer we er ook van houden om ons terug te trekken in ons eigen gelijk: zonder een ander kun je jezelf niet leren kennen.
Dit is de filosofie waarmee we in 2016 Stipendium Dialoog zijn gestart en dat 4 jaar later niet minder van toepassing is. Dit jaar staat het Stipendium expliciet in het teken van de aankomende tentoonstelling van FOTODOK over het collectief geheugen en de veranderende rol van fotografie: ‘’Joint Memory: Photographic Fragments’’ opent op 15 november 2019. In juli koos een jury bestaande uit Friso Wiersum (Stichting Dialoog), Femke Rotteveel (FOTODOK) en Lisanne van Happen (FOTODOK) uit de 21 inzendingen een winnaar. Het vierde jurylid, Reinout van den Bergh (Breda Photo), kon wegens persoonlijke omstandigheden helaas niet deelnemen aan deze jurering. De jury zocht naar een project dat vragen stelt over ons collectief geheugen, dat binnen deze context een urgentie heeft en dat het podium en ondersteuning goed kan gebruiken.
De jury was unaniem in haar besluit dat het Stipendium naar Angeniet Berkers moet gaan. Berkers is ruim 10 jaar werkzaam als sociotherapeut in de (jeugd) GGZ. In 2017 studeerde ze af in fotografie aan de Koninklijke Academie voor Beeldende Kunsten in Den Haag. Met haar projectvoorstel ‘’Lebensborn’’ verraste ze de jury en wekte ze grote nieuwsgierigheid op.
Lebensborn
Toen bleek dat dit programma onvoldoende nieuwe Arische zielen bracht werden duizenden kinderen met blond haar en blauwe ogen ontvoerd uit Oost-Europa en naar tehuizen gebracht om te ‘Germaniseren’. Na de oorlog werden de kinderen uit Noorse tehuizen veelal opgesloten in psychiatrische instellingen of weggezonden naar scholen voor verstandelijk gehandicapten. Vaak werden ze gestigmatiseerd, mishandeld, seksueel misbruikt en onder dwang geadopteerd. Als gevolg hiervan heeft een aanzienlijk aantal van hen zelfmoord gepleegd. Pas in 2018 maakte de Noorweegse regering officieel excuses voor zijn gedrag naar de moeders en hun kinderen na de oorlog. Angeniet Berkers wil zoveel mogelijk overlevenden van het Lebensborn programma portretteren en interviewen. De overlevende Lebensborn kinderen zijn tussen de 75 en 85 jaar en kunnen nu nog zelf hun verhaal vertellen. Daarnaast zal ze zoveel mogelijk vroegere tehuizen bezoeken en verzamelt ze archiefmateriaal en relevante documenten en voorwerpen.
Het projectvoorstel geeft aandacht aan dit belangrijke maar onderbelichte hoofdstuk uit de geschiedenis, bijna 75 jaar na de bevrijding. Het project viel op door het bijzondere onderwerp, de scherpe analyse en integriteit. Haar achtergrond als sociotherapeut in combinatie met haar fotografische kennis én ervaring bij Centrum ’45 – een instelling die zich richt op mensen met complexe PTSS – zorgen voor vertrouwen in dit project. De jury was onder de indruk van de positionering van de maker ten opzichte van dit onderwerp en de zorgvuldigheid waarmee dit onderwerp en de betrokkenen in beeld gebracht zullen worden.
We zijn benieuwd wat haar onderzoek voort zal brengen. Wil je de voortgang van het project volgen kijk dan op de Instagram pagina van Lebensborn.
You might also like
