Fotograaf: Lucia Nimcova
Project: Excercise
Excercise is onderdeel van de Fotodok tentoonstelling Do You Hear Me? ,
nog te zien tot en met 12 april 2015 a.s.
Q: Waarom ben je begonnen met dit project?
A: Exercise is voortgekomen uit mijn project Unofficial, wat gaat over het dagelijks leven in mijn geboortestad Humenné tijdens het communisme. Twintig jaar lang was er een fotograaf genaamd Juraj Kammer die de taak had om alles wat er gebeurde in de stad vast te leggen. Het gaf een inkijkje in een kleine gemeenschap waarvan ik veel mensen kende. Ik besloot dat ik hier iets mee wilde gaan doen, dus ben ik zijn archief door gaan spitten. Hier zijn twee boeken uit voort gekomen; in het ene boek analyseer ik de foto’s van Juraj en voor het andere boek heb ik veel evenementen die nog steeds georganiseerd worden in de stad zelf gefotografeerd, geïnspireerd op de officiële documentatie. Juraj vond zijn taak als fotograaf niet leuk, maar was de enige die toentertijd bevoegd was om dit te doen. Het was niet zijn bedoeling om kritisch te zijn of propaganda te maken, hij deed gewoon zijn werk. Dat vond ik leuk om te zien. Ik heb geprobeerd om zijn formele stijl door te zetten in mijn eigen foto’s. Toen de twee boeken klaar waren had ik het gevoel dat er nog iets miste wat ging over wat ik noem ‘special survivor humor’ van de generatie die opgroeide onder het communisme. Deze mensen bouwden samen aan iets wat er niet meer is en er zijn ook positieve kanten aan deze ervaring. Exercise gaat voor mij over de ervaring van mensen die nog precies zijn hoe ze altijd waren en zich niet druk maken om hun imago. Ook vroeg ik me af wat een lichaam onbewust kan onthouden en welke invloed een omgeving daarin kan spelen.
Q: Do You Hear Me? gaat over de dialoog tussen maker en onderwerp. Hoe ben jij deze dialoog aangegaan?
A: Ik wou specifieke types selecteren voor de film. Ik vond in het archief bijvoorbeeld veel foto’s van melkmeisjes. Deze wou ik opsporen en meenemen naar de plek waar ze vroeger gewerkt hebben. Omdat ik bezig was in de stad waar ik ben opgegroeid had ik genoeg connecties, maar ik ben ook op straat mensen gaan aanspreken. Dan zei ik: “Ik weet dat dit een rare vraag is, maar zou je oefeningen willen doen voor mij?”. “Waarom niet!”, kreeg ik vaak terug. In de film zit ook een shot van een conducteur in de trein. Ik was aan het reizen en vroeg hem spontaan of hij aan het einde van de rit wat oefeningen wou doen. Toevallig viel zijn eerste beweging precies samen met een geluid van de trein. Zoiets kun je niet voorspellen.
Q: Wat is de achtergrond van de oefeningen die we zien in de film?
A: Tijdens het communisme moest iedereen gezond en gelukkig zijn, of in ieder geval net doen alsof. Elke dag om 6 uur ’s ochtends waren er oefeningen te horen op de radio en veel mensen luisterden hier naar. Sommige mensen die ik gevraagd heb begonnen deze oefeningen te doen. Sommige mannen begonnen oefeningen te doen van de voetbalclub uit hun jeugd. Ik kan de oefeningen goed onderscheiden omdat ik de cultuur goed ken, maar ik vind het voor de kijker niet belangrijk. Ik vroeg gewoon of ze oefeningen wilden doen voor mij en het was altijd een verassing wat en hoe lang ze dat zouden gaan uitvoeren. Sommige mensen waren een uur bezig!
Q: Hoe denk je dat deze mensen de samenwerking ervaren hebben?
A: Ik denk dat ze veel plezier hebben gehad. Ze kregen de kans om even in hun eigen wereld te zijn. Dat is goed zichtbaar in het laatste stuk van de film, als twee mannen gestoord worden tijdens hun oefeningen. Iemand komt hun wereld binnen en ze weten niet goed hoe ze daarop moeten reageren. Ze vragen zich af of het oké is wat ze aan het doen zijn. Zouden ze zich moeten schamen? Bij het zien van het eindresultaat moesten de dansers erg lachen. Ze waren blij dat ze mensen aan het lachen konden maken en dat is precies wat ik wil laten zien. Deze mensen nemen zichzelf niet zo serieus als wij tegenwoordig doen.
Q: Wat vind je van de andere projecten die worden tentoongesteld tijdens Do You Hear Me?
A: Het is een belangrijk onderwerp en ik heb veel aantekeningen gemaakt tijdens het kijken naar de andere werken. Ik heb net als Jan Hoek te maken gehad met Masai en vond het daarom leuk om te zien hoe hij dat heeft aangepakt. Ik denk dat het een ziekte is van kunstenaars om bij het zien van kunst direct te denken “Hoe zou ik dit hebben gedaan?”. Soms denk ik meer hier over na dan over het werk zelf. Dat is wel zelfzuchtig, ik weet het!
Interview door Eva Leget, student Fotografie aan de Karel de Grote Hogeschool te Antwerpen & stagiaire van FOTODOK
