Doe 20 en 21 september mee met Chrooma van Roos van Geffen
Hoe voelt het om je eigen huidskleur te sorteren en vergeleken te worden met anderen? We vragen beeldmaker Roos van Geffen naar haar werk Zwarte School en Chrooma: beide onderdelen van de tentoonstelling Voorbij Wij en Zij.
Roos van Geffen: “Toen ik op zoek was naar een school voor mijn dochter, stuitte ik in Amsterdam op het fenomeen ‘zwarte school’. Ik voelde me ongemakkelijk bij deze term maar ook over mijn eigen vooronderstellingen. Veel scholen willen liever als ‘wit’ bestempeld worden en ouders sturen hun kinderen liever niet naar een ‘zwarte school’. Twee jaar later fotografeerde ik 84 leerlingen van een ‘zwarte school’, zowel de voor- als achterkant van hun gezicht. Voorafgaand aan het maken van de foto’s sprak ik individueel met de kinderen (van basisschool de Finnjol, Lelystad), over hun gezin, over school, over wat ze leuk vonden en wat niet. Daardoor lukte het om van alle kinderen een ontwapenende en verstilde blik te vangen.
Vervolgens heb ik alle portretten op haarkleur en huidskleur gerangschikt in een cirkel, waardoor je een subtiel kleurverloop in haar- en huidskleur ziet. Alle kinderen kijken je recht aan. Ik laat ze zien, zonder bagage, omgevingsfactoren of vooroordelen. Ik nodig de toeschouwer uit om blanco te kijken, in de hoop dat ze hun eigen manier van kijken onderzoeken, ook al is dat soms ongemakkelijk.
Ik had na het maken van Zwarte School een dubbel gevoel. Ik was blij met hoe het geworden was, maar had er ook moeite mee, misschien wel omdat de kinderen ten dienste van het kunstwerk stonden, ook al waren ze trots dat ze levensgroot in het gemeentehuis hingen en hun foto kregen. Het feit dat ik die kinderen op kleur had gesorteerd zat me niet helemaal lekker. Het voelde niet helemaal gelijkwaardig. Ook omdat de meeste kinderen zelf helemaal niet met huidskleur bezig zijn. Het is míjn volwassen blik die daar met dit werk een uitspraak over doe.
In het vervolgproject: Chrooma wil ik dat ongemak voelbaar maken. Voorafgaand aan het bezoeken van de tentoonstelling ‘Voorbij Wij en Zij’ kunnen toeschouwers zich door mij laten fotograferen en zelf hun huid op kleur sorteren.
De ontmoeting met de geportretteerde die een kwetsbare houding aanneemt, het printen van de foto, het sorteren van het stukje huid en de uiteindelijke kleurencirkel die ontstaat; het is allemaal onderdeel van het werk Chrooma.
Zo breng ik de bezoekers van FOTODOK in kaart op basis van huidskleur én geef ik ‘Zwarte School’ een extra betekenislaag. Degene die kijkt naar die foto’s en het stukje huid van zichzelf, kan zich afvragen: Waar past mijn huidskleur in het kleurenspectrum? Hoe voelt het om je eigen kleur te sorteren en vergeleken te worden met anderen? Wat gebeurt er dan precies met je?
Uiteindelijk had ik me vergist in de sluitingsdatum voor de loting en is mijn dochter op de valreep geplaatst op een school dichtbij huis….een ‘witte school’.
Wil je nog deelnemen aan het onderzoek van Roos van Geffen?
Kom dan op 20 & 21 september of 15 oktober naar Chrooma bij FOTODOK.
