Beeld: Martijn van de Griendt, Ik ben zeventien, 2016.
Een kijkje achter de schermen van een MBO leerlijn in ontwikkeling – door Elsbeth Pijnappels, educator FOTODOK
Wat zeggen beelden vandaag de dag nog, als je eindeloos kunt scrollen en de keuzes waarnaar je kijkt overweldigend zijn? De verschuiving van het geschreven woord naar (bewegend) beeld is al tijdenlang in volle gang, maar het onderwijs beweegt daar nog niet genoeg in mee. Wij (Paul Hageman van het Grafisch Lyceum Utrecht en Elsbeth Pijnappels van FOTODOK) zagen dat hier kansen liggen. Vanuit de urgentie voor meer aandacht voor beeldeducatie, kritisch leren kijken en vaardigheden in het vertellen van verhalen werken we, ondersteund door Fonds 21 aan een leerlijn waarin visuele geletterdheid, ideevorming en storytelling een plek krijgt. Kijk via deze blogs met ons mee achter de schermen en in de school.
Een regenachtige vrijdagmiddag, een uur of half 3. Dat is in het onderwijs niet de beste tijd om studenten te moeten laten wachten. Maar met wat kunst en vliegwerk lukt het om de vijf klassen te laten wachten totdat Martijn van de Griendt uit de file is ontsnapt en de collegezaal binnenstapt voor een vogelvlucht door zijn werk en werkwijze. Want naast dat we de studenten willen leren om beter te kijken door een hele reeks slimme en hopelijk inspirerende opdrachten, zijn we ook van mening dat je nog beter kunt leren van mensen die van goed kijken hun werk hebben gemaakt.
Dat de lezing van Martijn zo’n veertig minuten later begint dan gepland is al snel vergeten als de studenten ‘heeeeyyyy’ roepen als ze de foto met stoere mannen in één van de gevaarlijkste gevangenissen ter wereld herkennen. ‘Met mijn camera durf ik alles’ zegt hij dan ook over deze specifieke foto. In de drie kwartier die volgt neemt de fotograaf ons mee op reis door zijn vroege werk, waarin hij zijn broer als proefkonijn gebruikte voor zijn eerste fotoserie, tot zijn meest recente werk dat hij maakte voor Document Nederland.
Beeld: Martijn van de Griendt, Ik ben zeventien, 2016.
We bekijken een aantal langlopende projecten waarin jongeren de hoofdrol hebben. ‘Ik fotografeer al jongeren vanaf dat ik zelf jong was’ vertelt van de Griendt. Hij komt dichtbij ze, op nog geen meter afstand. In het leven van jongeren is altijd van alles te zien en het liefst brengt de fotograaf dat zo echt mogelijk in beeld. Hij spreekt de jongeren die hij fotografeert altijd aan, maakt nooit stiekem een foto, maar zorgt er wel voor dat het niet te geënsceneerd is, tenzij ze er om vragen. Doordat hij zoveel tijd met de jongeren doorbrengt – de meeste projecten duren een jaar of acht – en zo dichtbij komt, zijn de meesten vaak niet eens bezig met de fotograaf in hun midden. In Ik ben 17 werkt van de Griendt zelfs samen met de jongeren, zo combineert hij zijn foto’s met tekeningen en dagboekfragmenten van de jongeren zelf.
Beeld: Martijn van de Griendt, Maria I need your Lovin’, 2007-2017.
De toevallige ontmoeting met Maria, werd zijn volgende langlopende project – tien jaar lang fotografeerde hij haar in enkel polaroids. Een bewuste keuze vertelt hij: “het geeft je één kans om een foto te maken en dat is het. Je maakt niet zomaar een hele reeks foto’s maar je moet veel zorgvuldiger de momenten kiezen. Een polaroid is kwetsbaar en dat paste bij Maria en haar leven.”
Als laatste bekeken we zijn meest recente werk over onze maatschappij waarin we altijd maar ‘aan’ zijn. Met humor en een knipoog legde hij dit tijdsbeeld en zijn tegenhanger vast in ON/OFF.
Beeld: Martijn van de Griendt, On/Off, 2019′.
Er was ook ruimte voor vragen vanuit de studenten: ‘Hoe vaak zie je iemand die je fotografeert voor je project?’ Van de Griendt antwoord dat hij Maria soms weken niet zag en dan weer drie dagen achter elkaar. Het verschilt per persoon. ‘Blijf je contact met ze houden?’ Ja, zijn oude buurjongetjes Hassan & Hoessein en hun familie, en Maria ziet hij nog steeds af en toe. ‘Zijn de polaroids van Maria soms ook in scene gezet?’ Nee niet, alles is spontaan. Al is een portret natuurlijk altijd een klein beetje geregisseerd omdat iemand gaat poseren voor je foto. ‘Worden de mensen die je volgt nooit boos?’ Nee ook dat niet. Soms vinden ze het wel minder leuk dat ik er ben, maar ik mocht overal bij zijn, maar ik fotografeer niet alles. Soms was ik er ook gewoon als vriend, voor steun in moeilijke tijden.
Als alle vragen beantwoord zijn, de ingeplande tijd allang voorbij is en het weekend lonkt spot Martijn nog een paar jongeren die hij graag wil fotograferen. ‘Mag ik een foto van je maken? vraagt hij. Het antwoord: ‘Ja hoor, als je me maar niet acht jaar gaat volgen!’
Martijn van de Griendt (Eindhoven, 1970) is documentair fotograaf en filmmaker. Hij heeft inmiddels tien fotoboeken gemaakt. Zijn voorlaatste boek, Maria I Need Your Lovin’, werd verkozen tot Best Verzorgd Boek (2017). De gelijknamige documentaire kreeg een eervolle vermelding op het Nederlands Film Festival. Hij won met zijn fotografie diverse prijzen bij de Zilveren Camera en de SO Awards. Zijn werk was verschillende keren te zien op Fotofestival Naarden, op BredaPhoto en in de Rotterdamse Kunsthal. het tiende boek U bevindt zich hier verscheen gelijktijdig met de tentoonstelling ON/OFF van Martijn van de Griendt in het Rijksmuseum, het resultaat van de prestigieuze documentaire opdracht Document Nederland 2019.
De tentoonstelling ON/OFF is nog t/m zondag 19 januari te zien in het Rijksmuseum.
You might also like
Leave a reply