Ik maak een reis op een eenzaam eiland genaamd IJsland. Het land wordt wel eens vergeten op de kaart van Europa door zijn geïsoleerde ligging. Daarbij is het ook het dunst bevolkte land van Europa. Meer dan één derde van alle IJslanders woont in hoofdstad Reykjavik, een stad dat qua inwonersaantal vergelijkbaar is met Leiden. De isolatie maakt het land kwetsbaar. Niet alles mag zo maar het land in. IJslandse paarden die het eiland af zijn geweest mogen niet meer terugkeren en huisdieren die immigreren worden eerst vier weken in quarantaine gehouden . Ook voor mensen is het niet makkelijk om in IJsland te gaan wonen. De bevolking is erg homogeen. Dit maakt het land interessant voor genetisch onderzoek. Daarnaast wonen er zo weinig mensen dat iedereen elkaar lijkt te kennen. Een IJslander vertelde me dat het niet vreemd is als een gesprek in een bar begint met Hverra manna ert pú?, wat betekent Van welke mensen ben jij?. Bovendien houden IJslanders van boeken maken, dus zijn stambomen vaak tot honderden jaren terug te vinden.
Terwijl ik dertig dagen op IJsland verblijf en een reis maak die me alle hoeken van het land laat zien, begin ik te begrijpen waarom er maar zo’n driehonderd duizend mensen op het eiland wonen. Sommige gebieden zijn onbewoonbaar door de bergen en de lava. Liefhebbers van de stad blijven niet in IJsland, want zelfs Reykjavík stelt weinig voor. Ik verbaas me vaak over de huizen die ik tegen kom in de meest onmogelijke gebieden. Of ze bewoond worden is de vraag – ik weet niet eens hoe ik er kan komen in mijn auto om het antwoord te vinden. Met moeite bereik ik het huis van de familie van Jóhannes. Ik hobbel bijna een half uur op grind en kom onderweg vast te zitten met de auto. Ik zie huizen onderweg, maar Jóhannes vertelt me dat veel huizen leeg staan of enkel in de zomer worden bewoond. Later op de dag bezoeken we zo’n onbewoond huis. Tot zijn dood woonde er een man geïsoleerd. Nu breekt de wind het huis langzaam af.
Jóhannes woont nog bij zijn ouders, samen met twee geadopteerde zusjes. Zijn ouders hebben 500 schapen en een aantal paarden, maar daarnaast ook een waterval, bergen en een rivier. Dit is waar ze van leven. Jóhannes maakt geluiden voor games. Iets waar moeilijk geld mee te verdienen is vanuit de vallei, maar hij wil niet naar de stad trekken. Van de zomer gaat hij in het huis naast de boerderij van zijn ouders wonen met zijn vriendin. Nu ziet hij haar soms twee maanden niet. Er zijn tijden dat hij twee maanden lang enkel zijn familie ziet. De liefde voor games is begonnen doordat hij als kind ver weg woonde van andere kinderen en zichzelf vermaakte met de computer. Hij leerde games aan te passen en later zelf te maken. Het isolement is hij hier dankbaar voor. Zijn zusjes zitten anders in elkaar: zij zijn socialer en vinden het lastig om ver weg te wonen van vriendinnetjes. Hoewel ze niet gelovig zijn, zijn ze actief in de kerk. De zondag in de kerk is een moment om sociaal te kunnen zijn. Volgens Jóhannes geldt dit voor veel IJslanders die niet in een dorp of stad wonen. Veel gelovigen zijn er niet, maar naar de kerk gaan is een goede reden om onder de mensen te zijn.
Helaas spreken de ouders en zusjes van Jóhannes geen Engels. Zelf praat hij urenlang door over IJsland en over zichzelf. Hij geeft toe dat IJslanders vaak op zoek zijn naar een schouderklopje om zich niet nietig te voelen. Ze zijn trots op hun land en dat kan ik goed begrijpen. IJsland is prachtig! De rust die ik ervaar op de boerderij en tijdens mijn reis door het land ben ik niet meer gewend tijdens mijn leven in de stad. Ergens kan ik me goed voorstellen dat Jóhannes niet goed weg komt van de boerderij. Het enige waar hij het moeilijk mee heeft is de slechte internetverbinding. De moeder van Jóhannes haalt allemaal fotoboeken tevoorschijn van vroeger. De natuur komt vaak terug in deze foto’s. Ze hielden vroeger een gansje als huisdier en er was een tijd dat ze zo erg ingesneeuwd zaten dat ze een sneeuwscooter aan hebben geschaft. De afgelopen winters waren milder – de sneeuwscooter is waarschijnlijk onbruikbaar geworden. De familie is ontzettend gastvrij. Ik eet verschillende IJslandse gerechten en slaap heerlijk in de schuur waar Jóhannes van plan is te gaan wonen. Houden van geïsoleerd wonen staat in ieder geval niet gelijk aan mensenschuw zijn.
Meer Eva in Ijsland? Volg haar tumblr Eenzaam Eiland
Eva Leget, student Fotografie aan de Karel de Grote Hogeschool te Antwerpen & (voormalig) stagiaire van FOTODOK
