Gastcurator voor de tentoonstelling (No) Privacy is Jenny Smets. Smets is freelance curator. Sinds 2013 is zij werkzaam voor World Press Photo als lid van de Raad van Toezicht en trainer. Daarnaast is zij verantwoordelijk voor de fotografie in Vrij Nederland. Wat inspireerde haar tot het maken van een tentoonstelling over het thema privacy?
Privat
De interesse voor de beleving van privacy in onze samenleving ontstond bij mij voornamelijk door Privat, een tentoonstelling die ik in 2013 in de Kunsthalle in Frankfurt zag. Ik vond het een fascinerende tentoonstelling. Niet alleen vanwege het getoonde werk, maar met name vanwege het thema privacy.
Deze tentoonstelling toonde bijvoorbeeld het werk The Unconscious (2010) van Mark Wallinger. In de fotoserie, waarvoor Wallinger de beelden van internet haalde, zie je mensen die in het openbaar vervoer liggen te slapen. Ik vond het een vreemd idee dat mij dit ook kon gebeuren. Dat ik ineens op een onaantrekkelijke manier in een museum hang. Kan dat zomaar? Het riep allerlei persoonlijke emoties op en bracht zo mijn gedachtenstroom over privacy op gang.
Wikileaks en Snowden
Big data, privacyschendingen bij overheidsinstellingen en bedrijven en grote affaires als WikiLeaks en Snowden. Waar ik vroeger misschien dacht dat het ‘technische’ of ‘abstracte’ verhalen waren, kwam ik er steeds meer achter dat het mij persoonlijker raakt in mijn dagelijks leven dan ik mij bewust was. Ik ontdekte dat dit voor de meeste mensen in mijn omgeving ook zo is.
Ik werd me ervan bewust dat mijn dagelijkse activiteiten op het internet sporen achterlieten, waardoor er op het internet steeds meer bekend werd over mij. Mijn verbazing was groot toen ik merkte dat de advertenties op Facebook speciaal op mij waren toegespitst. ‘Hoe wist men dit over mij?’, dacht ik toen nog heel naïef. Ook kwam ik erachter dat wanneer ik openbare WiFi-netwerken gebruik anderen heel gemakkelijk toegang tot mijn gegevens hebben.
Terughoudend
In mijn vriendenkring en binnen mijn familie werden steeds vaker heftige en emotionele discussies gevoerd over wat toelaatbaar of gepast is op social media. Waar de één een waterval aan persoonlijke berichten met bijbehorend beeld post, is de ander (onder wie ik) veel terughoudender en bescheidener in zijn of haar posts.
Voyeurisme, exhibitionisme, wat deel je wel en wat deel je niet met anderen, allemaal gedachten en overwegingen die gaan over moraal en waarden. Ik vroeg me af of het denken over privacy aan het veranderen is. Heeft een jongere generatie er andere ideeën over dan ik? Ik veronderstelde dat dit zo was, maar de mate van bewustzijn over privacy blijkt niet generatiegebonden. Er is bijvoorbeeld een grote groep jongeren die nu heel bewust Facebook verlaat, vanwege de privacyschendingen die steeds meer in de publiciteit komen.
Morele discussies
Het idee voor de tentoonstelling (No) Privacy is dus ontstaan uit de combinatie van een groeiende persoonlijke bewustwording en een fascinatie voor de morele discussies die op gang kwamen. Een interesse die ik deel met FOTODOK. Met hen ben ik gaan zoeken naar werken die deze thematiek verbeelden.
Niet de meest gemakkelijke opgave, want eigenlijk wil je iets wat niet zichtbaar is zichtbaar maken. Toch bleek uit onze research dat er genoeg fotografen en beeldend kunstenaars zijn die zich met het thema privacy bezighouden en daar interessante verhalen over vertellen door middel van hun werk. Wij proberen met behulp van de gekozen werken een artistieke visie te geven op het thema privacy, inclusief een goede balans tussen thema’s als surveillance, sociale media, voyeurisme, controle en bespieden.
Still uit ‘Home’, © Holly Herndon
