Beeld: Lize Kraan
“Kunst is het anti-virus” – Ramsey Nasr.
De afgelopen weken reflecteer ik continu op een maatschappij die wordt beheerst door de coronacrisis. Wie is er gezond, tot waar reiken de gevolgen, welke keuzes worden er gemaakt. Maar ook: welke rol kunnen de kunsten innemen in deze tijd en wat is de positie van FOTODOK daarin.
Gelukkig zijn het FOTODOK team en de mensen waarmee we werken gezond. Wat mensen te wachten staat op plekken waar thuis blijven geen eten betekent, is voor ons ook een belangrijke vraag. Dichtbij huis hoop ik dat mijn naasten gezond blijven, de buurtwinkels het gaan redden, mijn favoriete organisaties deze crisis kunnen doorstaan. Maar vooral hoop ik dat de dingen die er echt toe doen doorslaggevend zullen zijn in de keuzes die worden gemaakt. Daarbij denk ik bijvoorbeeld aan overheidssteun voor hen die waarde toevoegen en niet voor de multinational waar al het geld is weggetrokken door aandeelhouders.
Waar ik normaliter in mogelijkheden en kansen denk, was ik in eerste instantie een beetje lam geslagen. Ik, de extrovert, moest mijn energie weer vinden en herontdekken hoe ik in deze nieuwe setting van toegevoegde waarde kon zijn. Inmiddels is er een nieuw soort balans.
Ook ik voelde de urgentie om mee te doen aan de Kunst Doet Er Toe discussie. En pas na mijn diverse uitingen op sociale media en in de diverse online videomeetings, moest ik weer denken aan de tekst van Nathan Vecht voor de fantastische voorstelling van Mugmetdegoudentand: ‘Kunsthart’ (2015/2016). Een voorstelling die de waarde van de kunsten voor het voetlicht bracht. Zo vertolkt Guy Clemens in Kunsthart Mark Rutte. Met op de achtergrond geluiden van de protesterende kunstenaars op het Malieveld tegen de bezuinigingen, oefent Mark in het torenkamertje zijn speech:
“Kunstbroeders en –zusters, dit land houdt niet van u. U bent niet verwekt op de glooiende weiden der verbeelding maar op de vlakke kleigrond van het realisme. Benen op de grond en hand op de knip. (…) Ik zou er heel wat voor over hebben om met u te ruilen. Al was het maar voor één dag. Maar verlaagt u zich alstublieft niet tot onze armoedige maatstaven – ons rekenmodel zal uw ondergang zijn. Bevraag ons, verras ons, ontmoet ons, irriteer ons, choqueer ons, verleid en verwar ons. Maar wanneer de Hollandse koopman zijn meetlat in uw borst prikt en u vraagt uw bestaansrecht te verdedigen, beantwoord zijn vraag met een wedervraag. Kunt u mij bewijzen dat de kunsten niet van waarde zijn?”
Laat deze coronacrisis een kans zijn om wat we als samenleving nu echt belangrijk vinden met elkaar te bespreken en er naar te handelen. Door alle vakgebieden en lagen heen. Welke waarden moeten in het post corona tijdperk aan de basis van onze beslissingen staan?
Documentaire fotografen zijn bij uitstek mensen die een rol kunnen spelen om de toekomst te verbeelden en om de soms abstracte ontwikkelingen en dilemma’s een gezicht te geven. Bij FOTODOK maken we de soms complexe realiteit inzichtelijk met beeldverhalen. We zijn een intermediair tussen voelen en begrijpen. Impact maken met onze programma’s en van toegevoegde waarde zijn voor publiek en makers is ons doel. Extra belangrijk om in deze periode te reflecteren of we dat goed doen en hoe we dat nu het beste kunnen aanpakken. Maar nog belangrijker is goed te handelen. Geen woorden maar daden. Ons waarom is duidelijk, maar hoe en aan wie geven we nu ons geld uit? Hoe zorgen we dat de inzichten bij ons publiek terecht komen nu onze gebruikelijke vormen niet meer mogelijk zijn? Heb je suggesties wat FOTODOK in deze periode echt moet doen en wat we beter kunnen doen, laat het ons vooral weten.
Ik hoop dat in dit nieuwe tijdperk overheden en organisaties kunstenaars opnemen in hun task forces en strategiecommissies. Dat dit de standaard wordt. Omarm de mensen die van niets iets kunnen maken, het leven op verrassende manieren verkennen en in staat zijn de toekomst te verbeelden. Laat voor de toekomstscenario’s vooral scenarioschrijvers als Nathan Vecht meedenken.
Femke Rotteveel
Leave a reply