‘Wow – dit is gaaf!’ Drie paar enthousiaste ogen zijn gericht op het schermpje van de camera van één van hen. We zien een portret met een ‘analoog’ special effect. Nog niet helemaal tevreden met het resultaat gaan de meiden geconcentreerd verder aan hun kunstwerk. Er ligt één meisje op de grond met een zwarte doek onder en rondom haar hoofd. Een ander meisje houdt een kan met water boven haar hoofd vast en schijnt tegelijk met het lampje van haar telefoon door het water heen. De sprookjesachtige lichtkringen dansen op het liggende model. Het derde meisje regisseert de scène: ‘Iets hoger dat water. Lager! Beetje naar rechts, zo ja!’ Er verschijnt een tevreden glimlach op haar gezicht en met de camera drukt ze af op het juiste moment. Een nieuwe evaluatie ronde volgt en alle drie zijn ze het er over eens: ‘Dit is de beste!’ We zijn middenin een FotoKids workshop, over hoe je verhalen kan vertellen met fotografie. Vorige workshop Verhalen vertellen met je camera ging over hoe je een documentaire serie met een narratief maak. Ditmaal focussen we op drie fotografische kenmerken: kader, perspectief en (natuurlijk) licht.
We zijn de workshop actief begonnen met een foto speurtocht. De kinderen kregen opdrachtjes die varieerden van ‘fotografeert iets blauws’ tot ‘maak een foto met een bijzonder perspectief.’ Met deze ‘zoekende ogen’ gingen we de huidige tentoonstelling Who’s in Control? bekijken en hadden we interessante filosofische overdenkingen. Zo vroeg N. (10 jaar) zich af als ze een detail van een foto fotografeert of haar foto dan nog wel een foto is? Hmm.. Stof tot nadenken..
Is dit een portret?
Doordat ze door de speurtocht al een beetje geproefd hebben van perspectief, kadrering en lichtinval kijken ze erna meteen heel anders naar de voorbeelden die ik laat zien van fotografen die op een bijzondere manier met één of meerdere van deze elementen werken. Zoals Martin Parr met zijn krappe kaders en harde flitslicht. Of Viviane Sassen met haar verassende perspectieven en ditto schaduwen. ‘Vinden jullie dit een portret?’ vraag ik als we kijken naar een foto van een jonge vrouw waarbij haar gezicht onzichtbaar is geworden door gebruik van harde schaduwen. S. (12 jaar), vindt van niet: ‘Bij een portret moet je de ogen en de mond goed zien, anders weet je niet naar wie je kijkt. Dan is het geen persoon.’ Ze krijgt tegenval van N. (12 jaar): ‘Ik vind van wel, want ook kleren of handen vertellen iets over een persoon, niet alleen het gezicht.’ Bij dit soort vragen is het voor mij als educator irrelevant wie het eens of oneens is met een stelling. De waarde zit in het nadenken over en het leren onder woorden brengen van een observatie of mening. Ik begin daarom elke workshop of les die ik geef met de boodschap dat foute of domme antwoorden niet bestaan. Waar ze op school vaak exacte antwoorden moeten weten en er weinig ruimte is voor eigen interpretatie, moedigen we dat tijdens ons educatieve programma juist actief aan bij kinderen. Buiten de box denken. Vrij associëren. Leren onderbouwen en benoemen van visuele input, fotografie in dit geval. Op die manier leggen kinderen verbanden en komt op gang wat wij begrijpend kijken of visuele geletterdheid noemen. Soms begint dat met een simpele observatie. Nadat de kinderen samen hebben gedefinieerd dat het kader in een foto de rand is, gaan we op onderzoek hoe belangrijk en vooral veelzeggend zo’n kader is. Ter illustratie bekijken we een kleine foto waarop een jongen en een meisje ergens naar kijken wat voor de kijker buiten beeld valt. De volgende foto is wat meer uitgezoomd en toont al wat meer informatie: achter de kinderen blijken een man en vrouw te staan. De kinderen trekken hier de conclusie uit dat het om een familie gaat. Bij de volgende afbeelding veranderd die aanname weer: ’Ik zie een groep mensen die allemaal dezelfde kant op kijken, het is druk. De vloer is meer museum-achtig.” Bij de laatste – originele – foto valt het kwartje. “Ik had bij de eerste foto echt nooit bedacht dat dat op dezelfde plek gefotografeerd zou zijn als de laatste foto.” De kracht van het kader.
Enthousiast slaan ze aan het experimenteren met gekke kaders en het ‘verhaal’ dat je daarmee zelf in de hand hebt. Zoals in al onze workshops en lessen maken we veelvuldig bruggetjes tussen theorie en praktijk en weer terug. Op die manier nemen ze de opgedane kennis én verwondering aan het eind van de dag ook mee naar huis. Deze meiden zijn in ieder geval al goed besmet met het fotografie virus. 😉
Janneke Aronson, educator FOTODOK
Ook eens meedoen met een fotografie workshop voor kinderen? Elke schoolvakanties is er een FotoKids dag met workshops voor kinderen van 7 tot 16 jaar. Schrijf je rechts in voor de (educatie)nieuwsbrief, zo ben je altijd op de hoogte van aankomende educatie activiteiten.
Samenwerken vanuit een school of onderwijsinstelling? Neem contact op met Elsbeth.
Bovenstaande foto: Thomas Struth
You might also like
Leave a reply